Pıtrak (Datura) ve köpek üzümü gibi zehirli yabancı otların, fasulye ve ıspanak benzeri yeşil sebzelerle birlikte hasat edilerek nihai ürüne bulaşma riski bulunurken gelişmiş bir ayıklama teknolojisinin oyunun kurallarını değiştirdiği kanıtlandı.
Jacob HOBBEL / Tomra Food Sebze ve Meyve Global Kategori Direktörü
İşleme hatlarında gıda güvenliğine yönelik en zorlu tehditler arasında zehirli yabancı otlar yer alıyor. Toksik etkiye sahip pıtrak veya köpek üzümü bitkilerinin, renkleri ürünler ile çok benzediğinden yeşil sebzelerle karıştığında tespit edilmeleri son derece güç oluyor. Özellikle yeşil fasulye ve ıspanak gibi ürünlerde, fasulyeler dondurulmak üzere şoklandıktan veya ıspanak kesildikten sonra bu zehirli otların tespit edilmesi ve reddedilmesi daha da zorlaşıyor.
Üreticiler için her zaman zorluk yaratan bu sorun, artık tarım yöntemlerindeki değişiklikler nedeniyle daha yaygın hale geliyor. Organik olarak yetiştirilen mahsullere yönelik artan tüketici talebi ve tarım ilaçlarının kullanımındaki kısıtlamaların artması, yabancı otların daha yaygın hale gelmesine neden oluyor.
Organik gıda küresel satışlarının bugünden 2030’a kadar % 10 ila % 13 gibi olağanüstü bir yıllık büyüme oranıyla artması beklenirken bu durum, taze ve dondurulmuş sebzelere toksik etkili yabancı otların karışma riskini artırıyor.
Perakendeciler de bu konuya önem veriyor. Tüketicilere ulaşan gıda ürünlerinde toksik etkili yabancı maddelerin bulunması durumunda markalar, büyük kayıplar ve maliyetli itibar zararlarıyla karşı karşıya kalabiliyor. Dolayısıyla perakendeciler, gıda işleyicilerinden bu riskleri ortadan kaldırmak için gerekli tüm adımları atmalarını bekliyorlar.
Son teknolojiye sahip ayıklama makineleri ise bu konuda oldukça etkili çözümler sunuyor. Özellikle bazı ayıklama teknolojileri, birkaç yıl önceye kadar hiç duyulmamış algılama yeteneklerini günümüzde sunabiliyorlar.
Toksik etkili yabancı otlar farklıdır
Köpek üzümü, zamanla siyaha dönüşen ve sonuçta yaban mersini andıran küçük yeşil bir top görünümüne sahip. Yeşil olan köpek üzümü ile yeşil sebzeler arasında neredeyse bir renk farkı olmadığından, renk ayıklama makinelerinin bunu tespit etmesi zordur. Köpek üzümü, bir işleme hattında yeşil fasulye veya ıspanakla birlikte dilimlendiğinde ise onu şekle göre ayırt etmek de son derece güç oluyor.
Pıtrak da küçük ve top şeklindedir ancak yeşil kalır ve birçok küçük dikeni bulunur. Yeşil sebzelerle karıştığında renk ayıklama makinelerinden gizlenen bu otun, yeşil fasulye şoklandıktan sonra şekline göre tespit edilmesi de oldukça zordur çünkü şoklama işlemi, dikenli uçlarının kaybolmasına neden olur.
Bu çeşitli zorluklar, köpek üzümü ve pıtrağı renk ve şekle göre ayırmanın her zaman yeterli olmadığı anlamına geliyor. Dolayısıyla çoğu zaman, bir işleme hattından geçen ürünlerin biyolojik özelliklerine göre ayıklanması da gerekiyor.
Ayıklama makineleri sorunu çözüyor
Tomra Food, sebze ve meyvelerdeki toksik etkili yabancı otların tespitinde devrim yaratan ve diğer gıda kategorileri için rakipsiz ayıklama sağlayan bir özellik ile makinelerini geliştiriyor. Gıda endüstrisine yönelik optik ayıklama ve sınıflandırma çözümlerinde sektörün önde gelen ismi Tomra, IQF, taze paketleme, taze kesme ve konserve dahil her tür sebze ürünleri için son derece etkili ayıklama teknolojileri sunuyor.
Optik ayıklama makinelerinin temel amaçları, gıda güvenliğini korumak ve tutarlı ürün kalitesi sunmak olsa da başka birçok avantajı bir arada sağlıyorlar. En iyi ayıklama makineleri, spesifikasyona göre sınıflandırma yapabiliyor, ayıklama verimliliğini artırabiliyor, hatalı ret oranlarını en aza indirebiliyor, manuel müdahale ihtiyacını azaltabiliyor, iş gücü sorunlarının çözülmesine yardımcı olabiliyor, hattın aksama süresini azaltabiliyor ve ayıklanan ürün hakkında değerli veriler sağlayabiliyor. Sonuç olarak, verimlilik ve kârlılık artarken gıda israfı da azaltılıyor.
Tomra 5B ve Tomra 5C, toksik etkili yabancı otları tespit etmek ve reddetmek için en uygun iki ayıklama makinesi olarak ön plana çıkıyor. Bazı işleyiciler, bu iki makineyi de aynı hat üzerinde kullanıyor. Ürün dilimlenmeden veya şoklanmadan önce Tomra 5B, ardından IQF tüneli ile paketleme istasyonu arasında son kontrolleri yapmak için Biyometrik İmza Tanımlama (BSI) teknolojisine sahip Tomra 5C, hatta yerini alıyor.
Taze ürünler için Tomra 5B
Tomra 5B ayıklama makinesi, taze ürünle karıştırıldığında pıtrak ve köpek üzümü gibi yabancı otları üstün performansta tespit edip ayıklayabiliyor. 360 derece görüntüleme kamera teknolojisini, bir veya daha fazla lazer ve gelişmiş şekil algoritmalarıyla birleştiren bu makine, renge ve şekle göre kamerayla, yapıya göre ise lazerle ayıklama yapıyor. Yabancı maddeleri % 99 oranına kadar tespit ediyor ve yüksek hacimli üretim akışlarında hedeflenen tanımlamalara göre son derece küçük kusurları bile ayıklıyor.
Operatörler, Tomra 5B’nin kritik ayıklama bilgilerini ve gerçek zamanlı süreç verilerini gösteren sezgisel dokunmatik ekranlı kullanıcı arayüzünü çok kullanışlı buluyor. Bu, operatörün her zaman kontrolü elinde tutmasını ve ayıklamanın hızlı bir şekilde optimize edebilmesi için gerekli ayarlamaların yapılabilmesini sağlıyor. Ayrıca kullanıcılar, makinenin herhangi bir yüzeyinin temizlenmesi gerekiyorsa ayıklamadan önce operatöre otomatik olarak bilgi veren Makine Çalışma Takibi özelliğini de beğeniyor. Bu özellik, kamera/lazer ile ürün akışı arasındaki pencerenin kirlenmesinden kaynaklanan hat kesintisi riskini azaltıyor.
Tomra 5B, yeşil fasulye ve ıspanağı ayıklamak için ideal olmasının yanı sıra bezelye, havuç, mısır, dolmalık biber, taze kesilmiş marul, karışık yeşillik, patates, kızartmalık patates, cips gibi çok çeşitli diğer ürün gamları için de kullanılıyor.
ABD’nin önde gelen taze konserve sebze ve meyve üreticilerinden McCall Farms, yeşil fasulye için Tomra 5B’yi kullanan birçok işletmeden biri. McCall Farms, Tomra’dan önce kullandığı makineler ile ayıkladığı yeşil fasulyede A Sınıfı ürün içinde çok fazla kusur kalması ile ilgili sıkıntı yaşıyordu. Tomra 5B’ye geçiş yapılmasıyla bu sorunlar çözüldü.
McCall’ın Bakım Şefi Amanda Salisbury, konuyla ilgili olarak; “Tomra ayıklama makinelerinin performans üstünlüğü şaşırtıcı. Tüm kusurlar için % 99’luk bir ayıklama oranı ile beklentilerin üzerinde sonuçlar aldık. Ürün kalitemiz, ciddi oranda arttı. Artık tercih ettiğimiz üretim hızını korurken, tutarlı bir şekilde yüksek kaliteli ürünler sağlayabiliyoruz. Bu, üretim hacminin artırılmasında önemli bir rol oynadı ve yalnızca dört yılda 16 kat artış yaşandı” diye belirtti.
Dondurulmuş ürünler için BSI+ özellikli Tomra 5C
Tomra 5C, dilimlenerek yabancı otların boyutu küçültüldükten veya pıtrak şoklanarak sivri uçlarını kaybettikten sonra bile IQF sebzelerdeki köpek üzümü ve pıtrağı algılayıp ayıklayabilen birinci sınıf bir optik ayıklama makinesi. Tespit çalışmasını ultra düşük hatalı ayıklama oranları ile tamamlıyor. Sektör lideri sensörler ve yüksek çözünürlüklü lazerler, Tomra’nın benzersiz Biyometrik İmza Tanımlama (BSI ve BSI+) teknolojisi, yapay zekâ makine öğrenimi ve büyük veri analiziyle birleştirilerek rakipsiz ayıklama doğruluğu elde ediliyor.
BSI ile işleme hattından geçen her ürün, renk, şekil ve biyolojik özellikler açısından değerlendiriliyor. Yeni nesil spektral görüntüleme ile malzemelerin içine bakıp ardından ‘görülenleri’ bir veri tabanında depolanan bilgilerle karşılaştıran BSI, iyi ve kötü malzemeleri net bir şekilde karşılaştırıyor ve geleneksel spektral teknolojiye göre daha küçük kusurları tespit edebiliyor.
Tomra 5C, yapay zekâ makine öğrenimi ile hata tespitinin doğruluğunu kesintisiz olarak geliştiriyor. Yapay zekâ, tek tıklamalı düğme dahil olmak üzere kusur sınıflandırma yazılımını da güçlendiriyor. Böylece makine operatörleri, daha önce yalnızca servis mühendislerinin erişebildiği bir hassasiyetle yeni ayıklama programları ayarlayabiliyor.
Tomra 5C’nin müşteri portalına ve bulut tabanlı veri platformu Tomra Insight’a bağlanmasıyla büyük veri analizi mümkün hale geliyor. Operatörler, ayıklama makinesinin sunduğu canlı verilere erişerek hat verimliliğini kolayca artırabiliyor. Geriye dönük verilere erişerek tedarikçilerden gelen hammadde standartlarını ölçümlemek ve daha bilinçli iş kararları vermek mümkün oluyor.
BSI+ teknolojisinin en büyük kullanıcılarından biri olan Virto Group, 10 ülkede 15 uzmanlık merkeziyle hızlı dondurulmuş sebzelerin lider üreticisi. Virto, yakın zamanda İspanya’daki merkez tesisini BSI+ donanımlı 11 adet ayıklama makinesiyle yeniledi. Bu makineler, beş ayrı tekli üretim hattında ve üç ayrı çiftli hat üzerinde bulunuyor.
Virto Group’un Teknik Müdürü José Antonio Baldero, açıklamasında; “Asıl hedefimiz, yabancı madde ayıklamaya yönelik yeni teknolojilerde büyük bir adım atmaktı. Müşterilerimize daha da iyi ürün kalitesi sunabilmek istedik. Tomra’nın BSI+ ürününü rakip teknolojilerden daha gelişmiş olduğunu gördüğümüz için tercih ettik. Tomra’nın teknolojisi sayesinde sadece yabancı maddelerin tespitinde başarı yakalamakla kalmadık, diğer ürün özelliklerini de genişletmeyi başardık” şeklinde belirtti.
Virto’da ayıklama süreçlerinden sorumlu olan Francisco Casas, yüksek performansı, kolayca konfigüre edilebilen programları ve düşük hatalı ayıklama oranları nedeniyle BSI+ teknolojisinden hemen etkilendiklerini belirtiyor. Kısaca; “Yeni Tomra optik ayıklama makinelerimiz, daha önce ayıklanması zor olan kusur ve yabancı maddeleri kolayca ayıklayabiliyor” diye açıklıyor.
En iyi ayıklama çözümleri, imkansızı mümkün yapıyor, karmaşık olanı kolaylaştırıyorlar. Yeşil sebzelerdeki zehirli otları üstün bir etkinlikle ortadan kaldıran en iyi ayıklama makineleri, aynı zamanda gıda güvenliği ve marka itibarına ilişkin endişeleri de ortadan kaldırıyor.
